History Files
 

DEU ENG FRA NDL

Please help the History Files

Contributed: £175

Target: £400

2023
Totals slider
2023

The History Files still needs your help. As a non-profit site, it is only able to support such a vast and ever-growing collection of information with your help, and this year your help is needed more than ever. Please make a donation so that we can continue to provide highly detailed historical research on a fully secure site. Your help really is appreciated.

 

 

Kemmelberg

Borelletraditie: Oud Lentefeest te Dranouter

door W Willems, J L Putman, & M Soenen

Zo stond het verbranden van een stropop symbool voor vruchtbaarheid, of voor de nieuwe oogst. Met midzomer werd dan een stropop gemaakt met resten van de vorige oogst die tijdens het oogstfeest werd verbrand.

De Kelten bouwden een enorm hoge stropop waarin de doden vastgebonden werden en daarna verbrand. Zoals Julius Caesar verhaalt in 'De bello Gallico', gebruikten de druļden (Keltische priesters) deze stropoppen ook om levenden te offeren. Waarschijnlijk haalde hij het verhaal bij Posidonius.

Andere Romeinse schrijvers uit die tijd vermeldden mensenoffers bij de Kelten, maar enkel Caesar en de geograaf Strabo beschreven het verbranden van een gigantische stropop als één van de vele manieren waarop de druļden mensenoffers brachten.

Deze verhalen worden nu enigszins sceptisch bekeken, omdat Romeinen en Grieken de gevreesde en geminachte Kelten in een slecht daglicht wilden plaatsen door negatieve informatie over hen te verspreiden.

Door de christelijke inbreng later werd het verbranden van een stropop eerder gelinkt aan het verjagen van de winter en het verwelkomen van de nieuwe lente. Het verbranden van een stropop vond dan plaats in het midden van de lente.

De Borelletraditie was oorspronkelijk een feest van de vruchtbaarheid en bestond erin een vuur te ontsteken op de Waaienberg (een zijheuvel van de Monteberg) en het binnenbrengen ervan in het dorp van Dranouter.

Vuur en rook verdreven de boze geesten en brachten voorspoed voor de gewassen, dieren en mensen. Rond het vuur werd er gedanst en gezongen. Van zodra het mogelijk was begonnen de feestvierders over en door de vlammen te springen. Ook het vee werd door het smeulende vuur gedreven en men maakte elkaars aangezichten zwart met de as.

Borale-Zondag, zo heette vroeger de eerste zondag van de Vasten in de bergstreek van Loker en Kemmel, werd gevierd 'met vuur en roepen'. Het vuur op de heuvel werd destijds voor de laatste keer ontstoken in 1905.

Brandende stropop
Foto © Martin Ott

Brandende stropop.

Maar in 1976 werd opnieuw met de verdwenen Borelletraditie aangeknoopt, en ook vandaag, vele eeuwen later, wordt deze traditie nog altijd in ere gehouden. De inwoners van Dranouter blijven dit lentefeest vieren. Er wordt nog steeds gezongen, gelachen, gedanst en gedronken om koning winter te verjagen en de lente te verwelkomen.

De naam Borelle zou afgeleid zijn van 'bralle'. Bralle is een bundel stro die men op een 'perse' (stok) stak en die daarna in brand werd gestoken. Op die manier maakte men een fakkel.

Elk jaar, op de derde zaterdag van maart verzamelt de bevolking en toeristen aan de wandelboom op het dorpsplein en leert de Belleman aan iedereen het Borellelied aan. Daarna nodigen de Borelleman en de Belleman iedereen uit om deel te nemen aan de Borelletocht die onder klokkengelui vertrekt richting Waaienberg. Op kop rijdt een versierde kar met muzikanten. Onderweg wordt voortdurend het Borellelied gezongen.

Bij het binnenkomen van het vuur in het dorp wordt op iedere straathoek van het traject even haltgehouden, en een stropop in brand gestoken.

Iedereen die wil kan dan een 'vuurwerkje aansteken', daarmee wordt een gedichtje, een kort verhaaltje of een liedje bedoeld dat met de lente, het vuur of met Borelle te maken heeft.

Van maart tot september kan de unieke 6 km lange Borellewandeling gedaan worden.

Borelle, Borelle!!! Stik het vier in d'helle!.

 

 

Tekst copyright © Archeo Kemmelberg. Een origineel kenmerk voor de History Files: Kemmelberg.